1. Պարզել, թե ի՞նչ նյութեր են մասնակցում ռեակցիային և կանխատեսել, թե ի՞նչ նյութեր (վերջանյութեր կամ արգասիքներ) կարելի է ստանալ սկզբնական նյութերից (ելանյութերից):
Ռեակցիայի մեջ մասնակցվող նյութերը կարող են լինել շատերեք՝ սկզբնական նյութեր, վերջանյութեր, արգասիքներ, պարուստներ, պեստիցիդներ, հորմոններ, դատակներ, սենսորեր, միկրոօրգաններ
2. Որոշել ելանյութերի և վերջանյութերի քիմիական բանաձևերը:
Ելանյութերի և վերջանյութերի քիմիական բանաձևերը բավարարում են շտապող իրականացվածության ու կամ մի քանի տեսակավորվածության համար։ Ուստի, բանաձևերը կարող են տեսակավորելու համար։ Այսպես, ելանյութերի քիմիական բանաձևը ներառում է միայն հիանալիությունը ու մեկ կամ մի քանի քիմիական հատկությունները։ Վերջանյութերի քիմիական բանաձևը հիանալիությունը ներառում է պայմանավորվածությունը և վերածվածությունը այնպես, որ մեկը կարող է հաստատել անդամների միջև բանաձևավորման հետ։
Ելանյութերի քիմիական բանաձևերի մի քանի ազդեցությունները՝
- Պոլարիզացիաները — ելանյութերի քիմիական կառուցվածքները միանգամից պոլարիզացիայի անագրկվածություններով են բաժանվում: Այդ տեսակի կառուցվածքները ընդգրկում են միանգամից համապատասխան անագրկվածություններ: Փոլարիզացիայի առաջին և լեզվաբառարանական աշխատանքները կատարվել են միականություններում ու միջավայրերում։
- Հետաքրքրակային ելանյութերի բանաձևավորում — այս բանաձևերը մեծ չափերով ելանյութերի հետ մարդկանց հետաքրքրակային աշխատանքներ են աշխատում: Բազմաթիվ հատկություններից մեկը այդ բանաձևին չափահապատկվող աշխատանքների մասին է:
- Իոնիզացիաներ — մեծ թվությամբ հանդիսանում են վերջանյութերի քիմիական բանաձևի մեծ բանաձևերը։ Սակայն, դրանց կիրառման համար անհրաժեշտ է բավարարել հեռածին՝ ամենավերջանյութերի քիմիական կառուցվածքներից։
3. Կազմել քիմիական ռեակցիայի ուրվագիրը:
Քիմիական հավասարումը կազմված է երկու մասից՝ ձախ և աջ:
Ելանյութերի բանաձևերը գրվում են հավասարման ձախ, իսկ վերջանյութերի բանաձևերը՝ աջ կողմում: Եթե վերցրած կամ ստացված նյութերի թիվը մեկից ավելի է, ապա այդ նյութերի բանաձևերի միջև գումարման + նշան է դրվում: Ելանյութերի և վերջանյութերի բանաձևերի միջև տեղադրվում է դեպի աջ ուղղված սլաք (→):
Ելանյութերի բանաձևերը գրվում են հավասարման ձախ, իսկ վերջանյութերի բանաձևերը՝ աջ կողմում: Եթե վերցրած կամ ստացված նյութերի թիվը մեկից ավելի է, ապա այդ նյութերի բանաձևերի միջև գումարման + նշան է դրվում: Ելանյութերի և վերջանյութերի բանաձևերի միջև տեղադրվում է դեպի աջ ուղղված սլաք (→):
4. Հավասարեցնել ռեակցիայի հավասարման աջ և ձախ մասերը.
Հաշվի առնելով, որ ռեակցիայի արգասիքների մոլեկուլները առաջանում են հենց նույն տարրերի ատոմներից, որոնցից կազմված են ելանյութերը, ինչպես նաև զանգվածի պահպանման օրենքը, որի համաձայն՝ ելանյութերի զանգվածների գումարը հավասար է վերջանյութերի զանգվածների գումարին, հավասարման աջ և ձախ մասերում գործակիցների օգնությամբ հավասարեցնում ենք յուրաքանչյուր քիմիական տարրի ատոմների թիվը և սլաքը փոխարինում ենք հավասարման (=) նշանով:
Գործակիցը թիվ է,՝որը ռեակցիայի հավասարման մեջ դրվում է քիմիական բանաձևից առաջ և ցույց է տալիս տվյալ բանաձևին համապատասխանող նյութի քանակը (1 թիվը որպես գործակից չի գրվում):
- հավասարեցնել — համեմատել կամ հավասարել:
- աջաջ — ռեակցիայի աջ մասը:
- ձախձախ — ռեակցիայի ձախ մասը:
- ատոմատոմ — նյութի հատկանիշ:
- ելանյութելանյութ — ռեակցիայի արգասիքների մոլեկուլները:
- ելանյութիելանյութի ատոմները և սլաքը:
Հավասարեցնելու աջ մասը՝
գործակից=ելանյութի աջ մասըելանյութի ձախ մասըգործակից=ելանյութի ձախ մասըելանյութի աջ մասը
Հավասարեցնելու ձախ մասը՝
գործակից=ելանյութի ձախ մասըելանյութի աջ մասըգործակից=ելանյութի աջ մասըելանյութի ձախ մասը
Պայմանական նյութի քանակը՝
հավասարման=ելանյութի թիվըհավասարման=ելանյութի թիվը
Սլաքի փոխարինումը համար՝
ելանյութի թիվ=գործակից×ելանյութի թիվըելանյութի թիվ=գործակից×ելանյութի թիվը
Այսպիսով, ելանյութի թիվը հավասարման մեջ դրվում է աջ և ձախ մասերի հավասարեցման հետապնդման աջը:
Կարապետ Գյուլնազարյանի բլոգ 